Geschiedenis

Kerkelijk archief

Vanaf 1 maart 1992 zijn de Gereformeerde kerk Heinkenszand en de Hervormde gemeente Heinkenszand gefedereerd tot Samen Op Weg Gemeente Heinkenszand en vanaf 1 januari 2005 gefuseerd tot Protestantse Gemeente te Heinkenszand.

Het kerkelijk archief is opgeslagen in de archiefbewaarplaats van de gemeente Borsele. Inzage hiervan bij de afdeling Interne Zaken is mogelijk na daartoe verkregen schriftelijke toestemming van de Kerkenraad.

Dorpskerk

Voor het eerst in 1405 werd het bestaan van een kapel of kerk genoemd. Deze kapel werd in 1456 tot parochiekerk verheven. Wij mogen aannemen dat zij stond op de plaats van de latere St. Blasiuskerk. Tijdens de reformatie is deze kerk, op 26 oktober 1578, overgenomen door de Hervormden. In 1843 werd zij afgebroken en vervangen door de huidige Dorpskerk, een zogenaamde Waterstaatskerk. Tussen 1820 en 1860 werden veel kerken gebouwd naar het ontwerp van waterstaatsingenieurs, omdat de kerkbouw toen een staatszaak was. Gelukkig bleef een deel van het interieur gespaard, zodat nu nog de preekstoel en het koperwerk gebruikt kunnen worden.De bijbel op de preekstoel is van 1702. In de kerk hangen twee koperen kronen uit 1728, met het wapen van Corneille de Perponcher-Sedlnitzky. Van het kerkelijk zilver is de avondmaalsbeker uit 1641 bewaard gebleven. Aan beide zijden van de ingang zijn grafmonumenten opgesteld. Aan de noordzijde een monument voor Johanna van Dishoek (overleden 1766) en Mr. Isaac Hurgronje (overleden 1776) vervaardigd door de Middelburgse beeldhouwer Johannes Camhout (1737-1797). Aan de zuidzijde hangt een sterk gerestaureerd monument voor Corneille de Perponcher-Sedlnitzky uit 1719. Het gedenkteken is in twee delen gesplitst, die naast elkaar tegen de muur zijn bevestigd.Het orgel is in 1911 aangekocht van de Hervormde Gemeente uit Nisse. Het is in Nisse aangeschaft in 1788. In 1985 is het gehele binnenwerk en de pijpen vernieuwd door de fa. De Jongh uit Lisse.

Barbesteinkerk

De geschiedenis van de Barbesteinkerk begon in 1903. In de kerkenraadsvergadering van 20 januari 1903 werd, onder leiding van preses D. Hoek, het bestek met de tekeningen goedgekeurd voor 'Het maken van een kerkgebouw met consistorie enz.’

Het bestek van architect Tjeerd Kuipers geeft als grootste afmeting aan: “20- meter van den voorgevel der kerk tot den achtergevel en 11.- meter als breedte over den kerk binnenwerks”. Het eerste stenen kerkgebouw van de Gereformeerde kerk vindt u overigens nog in de Dorpsstraat, daar waar nu de muziekvereniging “Euterpe” haar oefenruimte heeft.

Bij besluit van 5 juni 1969 verleende de burgerlijke gemeente Heinkenszand vergunning voor de bouw van een losstaand houten jeugdgebouw (bekend onder de naam 'Schakel'), dat vijf jaar lang werd gebruikt. In 1979/1980 werd de kerk grondig verbouwd. Daarbij werd voor aan de kerk een ontmoetingsruimte gebouwd, de orgelgalerij boven de ingang afgebroken en het elektronische orgel voorin de kerk geplaatst, het liturgisch centrum opnieuw ingericht en de nevenruimten achter de kerk gebouwd. Het elektronische orgel werd begin 2000 buiten gebruik gesteld en gesloopt. Op 16 april 2000 werd het nieuw geplaatste pijporgel in gebruik genomen. Dit orgel is afkomstig van de voormalige Hervormde Kerk van Kamperland. Het is gebouwd in 1956 door Willem van Leeuwen Gzn. te Leiderdorp. De overplaatsing op de in eigen beheer gebouwde orgelgalerij boven de ingang van de kerk werd verzorgd door Orgelbouw R. Nijsse te Wolphaartsdijk.

Op 21 september 2003 werd het 100- jarig bestaan van de Barbesteinkerk feestelijk gevierd. Ter herinnering zijn door gemeenteleden patchwork panelen vervaardigd waarop “de Schepping” is uitgebeeld. De panelen zijn geplaatst in de nissen boven de preekstoel.

Vanaf november 2018 is de Barbesteinkerk verkocht en behoort niet meer toe aan de Protestantse Gemeente Heinkenszand.